Evet...Az uz bir şeyden bahsetmiyoruz,öküzü eşinden ayıran soğuklardan bahsediyoruz.Bu güzelim günlerde soğuklardan bahsetmek pek akıllıca olmadığından bende nedir bu abrul ondan bahsedeyim biraz.Abrul bildiğimiz April'in karşılığı.Yani Nisan..Bizim İnsanımızın dilimize devşirdiği bir kelime!Nisan ayında kimi kaynaklarda 5'inde başlayan kiminde de 5 gün süren soğukları anlatıyor, Abrulun beşi.Peki daha ilginç neler var derseniz işte kısaca halk takvimi:1) Zemheri - (Ocak)
2) Gücük - (Şubat)
3) Mart - (Mart)
4) Abrul - (Nisan)
5) Mayıs - (Mayıs)
6) Kiraz Ayı - (Haziran)
7) Orak Ayı - (Temmuz)
8) Ağustos - (Ağustos)
9) Ceket Ayı - (Eylül)
10) Gazel Ayı - (Ekim)
11 ) Koç Koyan Ayı - (Kasım)
12) Sığır Koyan Ayı - (Aralık)
Bu aylardan Sığır Koyan, Zemheri, Gücük kışı; Mart, Abrul, Mayıs ilkbaharı; Kiraz, Orak, Ağustos yazı; Ceket, Gazel, Koç Koyan güzü (sonbaharı) oluşturur .Zemheri ve Sığır Koyan ayları karakıştır Geçmiş yıla ''bıldır'' denir . Halkın kullandığı bu ayların günleri miladi aylara eşittir. Miladi ayın l4. günü bu takvime göre ayın 1. günüdür. Ocak ayının 14. günü Zemheri aynını başıdır. Ocak ayının 13. günü 14. güne bağlayan gece yılbaşıdır. Ve bu güne ''Galandar'' denir .Halk bu günü eğlenerek geçirir .
Zemheri ayı karakıştır .Bu ayda halkın tarla ve bağ-bahçe işi yoktur. Evlerin önündeki ve evlerin çatılarında biriken karlar temizlenir. Camışkıran soğuğu bu ayda olur. Zemheri aynın ilk günü eve gelen kişinin uğurlu olup olmayacağı denenir. O yıl iyi şeyler olmuşsa o yıl uğurludur . Cemreler birer hafta ara ile Gücük ayında önce havaya sonra suya sonra da toprağa düşer . Kocakarı soğuğu bu ayda olur .
Mart ayı üçüncü aydır. ''Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır.'' atasözü bu ayda havaların soğuyacağına işaret eder. ''Kocakarı '' bu ayın sonunda yağmaktadır. İnanışa göre yaşlı bir kadın hayvanlarını almış yaylaya çıkmış. Çıkarken de ''kar yağsa da gideceğim yağmasa da gideceğim" diyerek Allah ' a karşı gelmiş. Yaylada hayvanları otlatırken kar yağmış " ve kadın bir kazanı başına geçirmiş ve donarak ölmüş. Bugün de yağan kara bu isim verilmiş. Abrul ayının beşinci günü soğuk olur . Halk ; ''Korkma Zemherinin karından Kork Abrulun beşinden Öküzü ayırır eşinden.'' demiştir . Bu ayda tarım faaliyetleri başlar.
Hıdrellez Miladi aylara göre Mayısın altısında halk takvimine göre Abrulun 23. günü olur. Hıdrellez baharın başlangıcı demektir. Hıdırellez günü iş yapılmaz, ev süpürülmez. Eğer yapılırsa o yıl uğursuzluk olacağına inanılır.Şimdi de önemli günler ve neyi anlattığına geldi sıra..9 Ocak Zemheri Fırtınası
27 Ocak Kara Kış (Zemheri)
30 Ocak Zemherinin Sonu Amansız Elli: Karakışın 20. gününden (Miladi 4 ocak) başlayıp, Gücüğün 9. gününe (miladi 22 şubat) kadar sürer.
Hıdırellez Yelleri-Hıdırellez Fırtınası: Baba hesıbına göre Zemheri ayının 18’i ile 28’i (miladi takvime göre 31 ocak-10 Şubat) arasında devam eden rüzgarlardır.
Vakit Yeli: Gücük ayının yedisinde (miladı 20 şubat günü) vakit yeli eser ve cemile havaya düşer.
Saya Gezme Günü: gücük ayının 10’u (miladi 23 şubat) yahut da 12’sinde (miladi 25 şubat) saya gezilir. Davarın karnındaki kuzunun belli olması demektir.
Birinci Cemile (Cemre): Gücük ayının 7. Gününde (miladi takvime göre 20 şubat’ta) cemile havaya düşer.
İkinci Cemile (Cemre): Gücük ayının 14. gününde (miladi takvime göre 27 şubat’ta) cemile suya düşer.
Üçüncü Cemile (Cemre): Gücük ayının 21 gününde (miladi takvime göre 6 Mart’ta) cemile yere (toprağa) düşer.
Gâvurun Küfrü-Gâvurun Günü: Gâvurun günü, Gücüğün çıkımı ile mardın girimi arasında (tahminen miladi 10-14 mart arasında) olur.
Beldir Aciz (Berdel Acuzun)-Kocakarı Soğukları: Gücük ayının 26. günü ile mart ayının 4. günleri (miladi 11 mart-17 mart) arasında devam eden sayılı fırtınadır.
Sultan Navruz: Miladi takvime göre, Mart ayının 21. günü “Nevruz”dur.
Haftı Hambal-Mart Dokuzu-Leylek Fırtınası: Mart ayının 9. günü (miladi 22 mart) Haftı Hambaldır.
Abrıl Beşi Fırtınası: Abrıl ayının beşinci gününde (miladi 18 Nisan’da) görülen sayılı fırtınadır.
Sitte Sevir (Sittei Sevr): Abrıl ayının 7. günü ile 12. günü (miladi 20 nisan-25 nisan) arasında altı gün süren sayılı fırtınadır.
Çiçek Fırtınası: Abrılın 21. günü (miladi 4 mayıs günü) Çiçek Fırtınasıdır.
Hıdırellez: Abrılın 23. günü (miladi 6 mayıs) “Hıdırellez” günüdür. Hıdırellez seneyi ikiye böler.
Eğrilce: Hıdırellez (miladi 6 mayıs) gününün mahalli adıdır.
Sıçancık: Hıdırellez gününden bir hafta sonra (miladi 13 mayıs’ta) Sivas il merkezinde kutlanan bir gündür.
Ülger Doğumu Fırtınası: Ülger (Ülker) yıldızı, Mayıs’ın 18. günü (Miladi 31 mayıs’ta) doğar.
Gündönümü: Haziranın 12. günü (Miladi 25 Haziran günü) gün döner.
Kuyruk Doğumu: Haziran’ın 18. günü (Miladi 1 temmuz’da) Kuyruk doğar.
Terazi Doğumu: Terazi Yıldızı Tomus’un 18 günü (Miladi 31 Temmuz) doğar.
Mihrican –Bostan Bozan: İlkgüz ile Ortagüz arasında (miladi 14 eylül-14 ekim) görülen fırtınadır. Gündönümü: Karakışın 12’sinde (miladi 25 aralık’ta) döner.Yılların birbirine dönüştürme işlemide başka bir yazı konusu olsun.İyi Abrullar.....
__________________
